امروزه مهم ترین علت مرگ و میر در کشورهای جهـان، بیمـاری هـای قلبـی و عروقـی اسـت و سالانه عده زیادی از افراد جامعه به شمار این بیماران افـزوده می شود. تمایل این بیماران برای روزه داری نیز موجب شده که پزشکان و مشاوران تغذیه همواره مورد سوال قرار گیرند تا از عدم ضرر و آسیب روزه داری برای خود مطمئن شوند.

 

تاثیر کم آبی بدن (دهیدراتاسیون) و گرسنگی ناشی از روزه داری بر بیماران قلبی

اگر چه تاکنون چیزی در این زمینه به طور قطع ثابت نشده است، در مواردی مانند بیماری قلبی کنترل نشده و نارسایی قلبی شدید ممکن است منجر به افزایش احتمال برخی پیامدهای بعدی شود. البته برعکس این نکته هم مطرح است؛ به طوری که نخـوردن و نیاشـامیدن اگر حساب شده باشد می تواند حتی مفید باشد. به طور کلی دهیدراتاسیون در حد معمولی در روزه دارها مشکل ایجاد نمی کند، مگر کـسانی کـه داروهـای «وازودیلاتور» و «دیورتیک» مصرف می کنند که امکان سرگیجه در آنها وجود دارد. بنابراین نکته مهـم، تنظیم دارویی برای این بیماران است.

توصیه های تغذیه ای در وعده های سحر و افطار برای بیماران قلبی

·         بیماران بهتر است تا حد امکان داروهای ادرارآور را به جای سحر در وعده افطـار اسـتفاده کنند تا دچار کم آبی نشوند.

·         این افراد باید تعداد دفعات وعده های غذایی را زیاد و حجم غذا را کاهش دهند. چرا که خوردن غذاهای سنگین در وعده های کم، کار قلب را افزایش داده و ایسکمی و نارسایی آن را تشدید می کند.

·         توصیه می شود از مواد دیر هضم با منابع فیبر کافی مثل سبزی ها و میوه ها استفاده شود، چرا که علاوه بر تاثیر مثبت روی قلب، در جلوگیری از گرسنگی و تشنگی بسیار مؤثر است.

·         بیماران باید از مصرف مقدار زیاد غذای چرب در هنگام افطـار و سـحر خـودداری کنند، هنگام افطار غذای سبک مصرف کنند و دو تا سه ساعت بعد، شام کامل تر ی را میـل کنند.

·         بیمار باید در هنگام روزه داشتن از انجام فعالیت های ورزشی خودداری کند و بهتر است سه تا چهار ساعت بعـد از افطار ورزش کند.

·         متخصصان توصیه می کنند که 3 تا 6 ماه بعد از عمل جراحی قلب، حتـی در صورت موفقیت آمیز بودن آن، از روزه داری خودداری شود.

·         روغن های گیاهی حاوی اسیدهای چرب غیراشباع چند زنجیره ای مثل کانولا(کلزا)، زیتون، سویا، آفتابگردان، گلرنگ و ذرت را در وعده های غذایی خود جایگزین روغن های جامد مصرف کنند.

·         از مصرف منابع فلاونوئیدها از جمله انگور، چای سبز و سیب در فاصله افطار و سحر غافل نشوند.

·         مصرف انواع سبزی مثل کلم، کدو سبز، پیازچه، گل کلم، هویج، سبزی های سبز تیره و سبزی های سالادی در وعده های سحر و افطار گنجانده شود. چرا که حاوی عوامل محافظت کننده (مثل فولات، ویتامین سی و فلاوونوئیدها) در برابر بیماری های قلبی هستند.

در پایان به این نکته باید اشاره کرد که روزه به طور کلی برای این بیماران مفید است. اگر چه ممکن است روزه داری طولانی علائم ناشی از بیماری های قلبی را افزایش دهد و در مواردی حتی با تشدید بیماری های ایسکمیک قلبی همراه باشد. بنابراین در همه بیماران قلبی در مورد روزه داری نمی توان نسخه واحد و یکسانی تجویز کرد./ف.نوروزی فرد

«راضیه حسینی»، کارشناس ارشد تغذیه بالینی دانشکده تغذیه و علوم غذایی